Yoga Và Hành Trình Tìm Về Chính Mình

Yoga từ lâu đã được biết đến như một bộ môn giúp cải thiện thể chất, tăng cường độ linh hoạt và giảm căng thẳng. Nhưng đối với những ai thực hành thường xuyên, yoga không chỉ đơn thuần là chuỗi động tác hay hơi thở đều đặn trên chiếc thảm. Đó là một lối sống, một triết lý hướng nội mang lại sự chuyển hóa sâu sắc cả về mặt tinh thần lẫn xã hội. Tại Việt Nam, khi nhận thức về sức khỏe thể chất và sức khỏe tinh thần ngày càng được đề cao, yoga đang dần chứng minh rằng giá trị thực sự của nó vượt xa giới hạn của một buổi tập.

T

ác dụng rõ ràng nhất có thể nhận thấy là sự thay đổi trong cách phản ứng với căng thẳng. Nhiều nghiên cứu quốc tế, bao gồm báo cáo từ Viện Sức khỏe Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), đã chỉ ra rằng việc duy trì yoga thường xuyên giúp giảm mức độ hormone cortisol – yếu tố chính gây nên căng thẳng mãn tính. Khi được áp dụng trong môi trường Việt Nam, nơi áp lực công việc, tốc độ đô thị hóa và lối sống bận rộn thường xuyên tạo ra cảm giác mệt mỏi triền miên, yoga trở thành công cụ hữu hiệu để cân bằng lại cuộc sống. Không ít học viên tại các trung tâm yoga lớn ở TP.HCM, Hà Nội hay Đà Nẵng chia sẻ rằng họ không còn bị cuốn vào những cảm xúc tiêu cực như trước, nhờ việc thực hành hơi thở ý thức và thiền định song song với các động tác thể chất.

Một khía cạnh quan trọng khác của yoga là khả năng giúp cải thiện giấc ngủ. Trong một xã hội hiện đại nơi tỷ lệ mất ngủ ngày càng gia tăng, đặc biệt là ở phụ nữ trung niên hoặc người làm việc văn phòng tiếp xúc quá nhiều với thiết bị điện tử, việc áp dụng những kỹ thuật thư giãn trong yoga như yoga nidra hay savasana đã giúp nhiều người Việt tìm lại giấc ngủ sâu tự nhiên mà không phụ thuộc vào thuốc. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Complementary Therapies in Clinical Practice năm 2020 cho thấy những người tập yoga thường xuyên có chất lượng giấc ngủ cao hơn và ít thức giấc giữa đêm hơn so với người không tập luyện.

Đi xa hơn về khía cạnh xã hội và tinh thần, yoga còn đóng vai trò như một cộng đồng gắn kết. Những lớp học không chỉ là nơi tập luyện, mà còn là môi trường để những con người cùng quan tâm đến sức khỏe và sự tỉnh thức gặp gỡ, chia sẻ và truyền cảm hứng cho nhau. Nhiều huấn luyện viên tại Việt Nam đã thành lập các nhóm nhỏ – gọi là “cộng đồng chánh niệm” – nơi mọi người cùng nhau luyện tập, thảo luận sách về triết học yoga hay tổ chức các chuyến retreat tại Đà Lạt, Hội An, Hà Giang… Chính từ những kết nối mang tính tinh thần như vậy, người tập dễ dàng duy trì sự kiên trì và cảm thấy bản thân là một phần của điều gì đó ý nghĩa hơn.

Một điểm đặc biệt quan trọng nữa chính là khả năng nâng cao ý thức về cơ thể và lối sống. Tập yoga lâu dài giúp người tập kết nối tốt hơn với những tín hiệu nội tại, từ đó dễ dàng nhận biết khi nào cơ thể mệt mỏi, cần nghỉ ngơi, cần ăn uống điều độ hay cần điều chỉnh cảm xúc. Điều này đặc biệt phù hợp với những người đang hướng đến lối sống eat clean, tối giản, hoặc thực hành chánh niệm – những xu hướng đang ngày càng phát triển mạnh mẽ trong giới trẻ Việt Nam hiện nay. Không ít người chia sẻ rằng yoga đã giúp họ bỏ thuốc lá, giảm tiêu thụ cà phê hoặc rượu, thậm chí thay đổi toàn bộ chế độ ăn theo hướng thanh đạm và lành mạnh hơn.

Yoga còn được công nhận là có tác dụng hỗ trợ điều trị các bệnh lý mãn tính. Theo Hiệp hội Yoga Ấn Độ, nhiều trường hợp đau lưng mãn tính, huyết áp cao, rối loạn tiêu hoá hoặc hội chứng lo âu đã được cải thiện đáng kể nhờ việc luyện tập yoga dưới sự hướng dẫn chuyên môn. Tại Việt Nam, ngày càng có nhiều trung tâm tích hợp yoga trong chương trình phục hồi chức năng, hoặc phối hợp với bác sĩ trị liệu để xây dựng lộ trình phù hợp cho từng cá nhân. Sự kết hợp giữa khoa học phương Tây và triết lý phương Đông này đã mang lại hiệu quả rõ rệt cho những người mong muốn hồi phục cả thể chất lẫn tinh thần.

Cuối cùng, không thể không nhắc đến tác động tích cực mà yoga mang lại cho tinh thần tự chủ và lòng từ bi. Khi thực hành yoga đều đặn, người tập dần học được cách quan sát suy nghĩ mà không phản ứng vội vàng, phát triển khả năng tha thứ và tự yêu thương bản thân hơn. Đây là một trong những năng lực sống quan trọng nhất trong xã hội ngày nay nơi con người dễ bị cuốn theo áp lực thành tích, mạng xã hội và sự so sánh không cần thiết. Một tâm hồn tĩnh tại, đủ đầy và biết buông bỏ đúng lúc chính là món quà vô giá mà yoga trao tặng.

Yoga không chỉ giúp ta linh hoạt hơn, khỏe mạnh hơn, mà còn giúp ta sống chậm lại, lắng nghe cơ thể và kết nối sâu sắc với chính mình cũng như thế giới xung quanh. Khi hiểu được những giá trị vượt khỏi thảm tập, ta sẽ không còn xem yoga là một hoạt động thể thao đơn thuần, mà là một hành trình trưởng thành và chữa lành.