Trải Nghiệm Trò Chơi Mạo Hiểm Cho Trẻ

Trẻ em Việt Nam tham gia trò chơi vận động ngoài trời — Những sân chơi mở với yếu tố mạo hiểm ngày càng được giới chuyên gia giáo dục khuyến khích, như một cách giúp trẻ học hỏi thông qua va chạm và khám phá.

Trong một buổi hội thảo tổ chức tại Viện Goethe Hà Nội vào ngày 6/10, các chuyên gia đến từ Việt Nam, Pháp và Đức đã cùng chia sẻ về tầm quan trọng của “trò chơi mạo hiểm cho trẻ” – một khái niệm tưởng chừng đối lập với nỗi lo thường trực của phụ huynh về an toàn, nhưng thực tế lại là yếu tố không thể thiếu cho sự phát triển toàn diện của trẻ em.

iễn giả bao gồm các kiến trúc sư, nhà giáo dục, phụ huynh và nhà hoạt động xã hội như Nguyễn Tiêu Quốc Đạt – đồng sáng lập Think Playgrounds, Bianca Elgas – CEO Kukuk Kultur từ Đức, và Sarah Kassler – đồng sáng lập Sensomoto tại Pháp. Họ cùng chia sẻ kinh nghiệm quốc tế về cách để trẻ được tiếp xúc với rủi ro trong môi trường an toàn, nhằm xây dựng khả năng thích ứng, kiểm soát cảm xúc và phát triển các kỹ năng xã hội cần thiết cho cuộc sống.

TẠI SAO TRẺ CẦN MẠO HIỂM ĐỂ TRƯỞNG THÀNH?

Trẻ em leo dây tại sân chơi ngoài trời ở Hà Nội — Hoạt động leo dây, trèo cao giúp trẻ rèn luyện khả năng giữ thăng bằng và phản xạ linh hoạt – những kỹ năng nền tảng thường bị bỏ qua trong môi trường học tập quá an toàn.

Nghe có vẻ mâu thuẫn, nhưng việc được phép mạo hiểm là điều kiện để trẻ rèn luyện tính tự lập và lòng can đảm. Theo các chuyên gia, trẻ em hiện nay đang bị giới hạn bởi một xã hội “quá ám ảnh với an toàn”: không cho leo trèo vì sợ ngã, không cho chạy nhảy vì sợ trầy xước, không cho đạp xe ngoài đường vì lo tai nạn. Hệ quả là một thế hệ thiếu kỹ năng điều tiết cảm xúc, thiếu khả năng xử lý rủi ro và dễ bị động trước thử thách.

Trái lại, khi được khuyến khích chơi những trò có tính thử thách như leo cây, trèo dây, chơi gần nước hoặc chơi ở những nơi có độ cao nhất định (trong kiểm soát), trẻ học được cách đánh giá nguy cơ, hiểu giới hạn bản thân và dần tự tin hơn khi đưa ra quyết định. Đây chính là cốt lõi của năng lực thích nghi – yếu tố không thể thiếu trong cuộc sống trưởng thành.

TỪ TRẢI NGHIỆM THỰC TẾ ĐẾN THAY ĐỔI NHẬN THỨC

Sau buổi hội thảo, nhóm chuyên gia đã cùng người dân tại Đông Anh (Hà Nội) thiết kế một sân chơi mạo hiểm mới, nơi trẻ em có thể tự do khám phá và thử thách thể chất – từ trèo dây, leo khối gỗ đến chơi với những công cụ thô mộc. Đây là một phần trong chiến dịch “Play Campaign” – sáng kiến nhằm thay đổi tư duy của cộng đồng về vai trò của vui chơi trong sự phát triển nhân cách trẻ.

Chiến dịch này được hậu thuẫn bởi nhiều tổ chức uy tín như Think Playgrounds, Trung tâm Live & Learn, Ford Việt Nam, Viện Goethe, L’Espace và Quỹ Văn hoá Pháp–Đức. Tất cả đều chung tay hướng đến một mục tiêu: khôi phục không gian công cộng thân thiện với trẻ và đưa trò chơi mạo hiểm cho trẻ trở lại như một phần thiết yếu trong tuổi thơ.

MẠO HIỂM BAO NHIÊU LÀ ĐỦ?

Cha mẹ quan sát con vui chơi tại sân chơi cộng đồng — Khi cha mẹ đóng vai người đồng hành chứ không kiểm soát, trẻ có nhiều cơ hội tự ra quyết định và phát triển tư duy độc lập qua từng trò chơi.

Tất nhiên, không phải mọi rủi ro đều đáng thử. Điều quan trọng là biết kiểm soát và đồng hành. Theo ông Đạt, thay vì cấm đoán, cha mẹ nên học cách đánh giá mức độ phù hợp của từng hoạt động theo lứa tuổi và khả năng của con. Một em bé mới biết đi có thể học cách giữ thăng bằng trên cầu gỗ thấp, còn một trẻ tiểu học có thể thử trèo lên cao hơn, dưới sự giám sát chặt chẽ. Mỗi độ tuổi sẽ có một “vùng mạo hiểm an toàn” riêng, nơi trẻ được phép thử – và sai.

KHI CHA MẸ DÁM TIN TƯỞNG, TRẺ MỚI DÁM LỚN LÊN

Cho phép con tiếp xúc với thử thách không có nghĩa là buông lỏng, mà là đặt niềm tin đúng chỗ: tin rằng con có thể học từ những va vấp, biết cách đứng dậy sau mỗi lần vấp ngã và dần trưởng thành hơn từ chính trải nghiệm của mình.

Trò chơi mạo hiểm cho trẻ không phải là một xu hướng nuôi dạy kiểu Tây, mà là một cách để trả lại cho trẻ điều mà chúng vốn dĩ được quyền có: niềm vui khám phá, sự tự do vận động, và những bài học thật từ cuộc sống thật.

Parents World Vietnam