Chăm Sóc Sức Khỏe Tinh Thần Trong Thai Kỳ

Trong thai kỳ, chúng ta thường quan tâm đến các vấn đề sức khỏe thể chất của người mẹ như cân nặng, huyết áp, dinh dưỡng…, thế nhưng lại rất ít khi hỏi thăm về sức khỏe tinh thần. Những thay đổi trong cảm xúc, tâm trạng và tâm lý của phụ nữ mang thai thường bị xem nhẹ hoặc bị xem như là “chuyện bình thường”. Thực tế, sức khỏe tinh thần là một phần không thể tách rời của thai kỳ, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sống của mẹ và sự phát triển của em bé.

C

Trầm cảm trước sinh (antenatal depression), rối loạn lo âu, và PTSD liên quan đến thai kỳ là những tình trạng thực tế, được chẩn đoán và hoàn toàn có thể điều trị. Tuy nhiên, vì bị xem nhẹ, những rối loạn này thường bị bỏ qua cho đến khi chúng gây tổn hại: mẹ không thể kết nối với con, mất ngủ triền miên, kiệt sức, hoảng loạn, hoặc nghiêm trọng hơn – có ý định làm hại bản thân. Đứa trẻ lớn lên trong một cơ thể đang căng thẳng tột độ cũng chịu ảnh hưởng: hormone stress cao kéo dài có thể tác động đến sự phát triển não bộ và hành vi của bé sau này. Do đó, sức khỏe tinh thần của mẹ không phải chi tiết phụ mà là nền móng cho toàn bộ hành trình làm mẹ.

Ở nhiều quốc gia, các bác sĩ và nữ hộ sinh đã được đào tạo để nhận diện sớm các dấu hiệu rối loạn tâm lý ở phụ nữ mang thai. Nhưng tại phần lớn châu Á, khái niệm này vẫn còn xa lạ. Người mẹ thường được hỏi về cân nặng, huyết áp, đường huyết; nhưng gần như không ai hỏi “Hôm nay chị cảm thấy thế nào?”

Chăm sóc thai sản cần được hiểu theo nghĩa toàn vẹn: không chỉ là chăm cho cơ thể mẹ khỏe, mà còn là giúp tâm hồn mẹ có chỗ dựa. Hãy tưởng tượng nếu mỗi lần khám thai đều đi kèm một cuộc trò chuyện ngắn về cảm xúc – không phán xét, không chẩn đoán vội vàng, chỉ là lắng nghe. Đây có thể là sự khởi đầu cho một hành trình thai sản vui vẻ về sau.

Có lẽ điều người mẹ cần nhất trong thai kỳ không phải là lời khen ngợi, cũng không phải là lời khuyên mà là niềm tin vững chắc rằng nếu cô ấy yếu đuối, cô ấy vẫn xứng đáng được chăm sóc và quan tâm. Thai phụ cần được an ủi rằng cảm thấy bất an, lo âu hay thậm chí không thấy “hạnh phúc” mà cô ấy đang vật lộn chống chọi hoàn toàn là điều hợp lý. Và rằng, nếu cô ấy tìm đến sự hỗ trợ tâm lý, đó không phải là thất bại mà là khởi đầu của một hành trình làm mẹ thật trọn vẹn.

Chúng ta đã và đang nói rất nhiều về tương lai của thế giới và về thế hệ thừa kế tương lai. Vậy tại sao ngay bây giờ không bắt đầu bằng việc bảo vệ người đang mang trình mình cả tương lai đó, ngay cả trong sức khỏe thể chất lẫn tinh thần của họ?