Chữa Lành Những Tổn Thương Cảm Xúc

Sau trải qua những tổn thương quá khứ, nhiều người luôn cảm thấy bất an cũng như e ngại mở lòng đón nhận tâm ý sẻ chia, tình cảm mới. Dẫu rằng vẫn khát khao yêu lần nữa, nhưng họ cần thời gian, sự thấu cảm và một mối quan hệ đủ an toàn để xoa dịu hoàn toàn vết thương cũ.

N

hững biểu hiện trên đây chính là dấu hiệu của gắn bó né tránh (avoidant attachment) – một kiểu phản ứng cảm xúc hình thành từ quá khứ, khiến một người lựa chọn khoảng cách thay vì kết nối. Gắn bó né tránh hình thành khi một người học được rằng việc dựa vào người khác là không an toàn. Họ trở nên tự lập đến cực đoan, ngại chia sẻ cảm xúc cũng như thường chọn rút lui thay vì đối diện sự gần gũi. Kiểu gắn bó này thường bắt nguồn từ tuổi thơ thiếu an toàn về mặt cảm xúc – nơi những nhu cầu tình cảm bị bỏ qua hoặc không được đáp ứng. Người có gắn bó né tránh không phải không muốn yêu mà là sợ tổn thương khi yêu. Họ cảm thấy dễ chịu hơn khi chủ động kiểm soát cảm xúc, giữ khoảng cách đồng thời tránh phụ thuộc.

TÁC ĐỘNG CỦA GẮN BÓ NÉ TRÁNH ĐẾN CÁC MỐI QUAN HỆ NHƯ THẾ NÀO?
Gắn bó né tránh có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến các mối quan hệ thân mật, dù người trong cuộc vẫn có cảm xúc yêu thương. Trước hết, họ thường gặp khó khăn trong việc chia sẻ cảm xúc, chỉ dừng lại ở những cuộc trò chuyện bề mặt cũng như tránh sự bộc lộ nội tâm, khiến đối phương cảm thấy bị loại trừ, thiếu kết nối. Khi xảy ra xung đột, thay vì đối thoại để giải quyết, họ có xu hướng rút lui, im lặng hoặc phớt lờ vấn đề, khiến mâu thuẫn bị bỏ lửng và niềm tin dần phai nhạt. Ngoài ra, người có kiểu gắn bó này thường sợ phụ thuộc vào người khác, dẫn đến việc từ chối thiện ý giúp đỡ và khó tiếp nhận sự chăm sóc, khiến mối quan hệ thiếu tiếng nói chung cần thiết. Họ cũng dễ cảm thấy choáng ngợp trước những cam kết lâu dài như sống chung, kết hôn hay lập kế hoạch tương lai, vì gắn bó quá mức làm tăng nỗi lo đánh mất tự do. Ngoài ra, một số ít trường hợp còn diễn giải sai nhu cầu tình cảm của đối phương – cho rằng sự quan tâm đồng nghĩa với kiểm soát, hoặc yêu cầu tình cảm là đòi hỏi quá mức – khiến hiểu lầm ngày càng lớn và khoảng cách giữa hai người ngày càng xa.

GẮN BÓ NÉ TRÁNH CÓ THỂ THAY ĐỔI KHÔNG?
Không phải tính cách bẩm sinh, gắn bó né tránh là một kiểu phản ứng hình thành từ kinh nghiệm sống. Khi bình tâm nhận ra rằng khoảng cách không còn là cách bảo vệ bản thân hiệu quả nữa, bạn hoàn toàn có thể mở lòng cũng như xây dựng sự an toàn cảm xúc trong tình yêu.

LIỆU PHÁP CHỮA LÀNH CẢM XÚC BỊ TỔN THƯƠNG
Chữa lành kiểu gắn bó né tránh là một hành trình đòi hỏi sự trung thực, kiên nhẫn, khoan dung với chính mình. Trước hết, bạn cần nhận diện và chấp nhận kiểu gắn bó của bản thân, hiểu rằng đây không phải là khuyết điểm mà là một cơ chế tự vệ hình thành từ quá khứ. Việc này giúp bước đầu thoát khỏi những phản ứng né tránh vốn đã ăn sâu. Tiếp theo, bạn dành thời gian khám phá nguồn gốc của nỗi sợ gần gũi bằng cách nhìn lại những trải nghiệm cũ, nơi bản thân từng cảm thấy tổn thương hoặc thiếu an toàn khi chia sẻ cảm xúc. Từ đó, bạn có thể bắt đầu rèn luyện khả năng nhận diện đồng thời thể hiện cảm xúc một cách lành mạnh, bằng cách gọi tên cảm xúc, không phủ nhận những gì đang cảm nhận kết hợp chia sẻ với người đáng tin cậy. Đồng thời, bạn cũng cần thay đổi cách nhìn về sự phụ thuộc: học cách đón nhận sự hỗ trợ mà không cảm thấy mất kiểm soát, bởi phụ thuộc lành mạnh đóng vai trò nền tảng của bất kỳ mối quan hệ bền vững nào.

Việc xây dựng kết nối trong những mối quan hệ an toàn giúp người ta dần cảm thấy sự gần gũi không còn đáng sợ. Ngoài ra, bạn cân nhắc học cách đối diện tổn thương một cách có kiểm soát. Nếu cần, bạn đừng ngần ngại tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia hoặc người thân đáng tin cậy, và luôn rèn luyện lòng khoan dung với chính mình. Chỉ cần chân thành và kiên trì, bạn chắc chắn nhận thấy rằng sự quan tâm, tình cảm đến từ đối phương là điều dễ chịu và an toàn.