Tìm Lại Chính Mình Sau Hành Trình Nuôi Con

Làm cha mẹ đem đến vô vàn khoảnh khắc ấm áp, từ nụ cười đầu tiên của con đến ngày con bước vào lễ tốt nghiệp. Nhưng cùng với niềm vui ấy là những hy sinh thầm lặng mà đôi khi chính chúng ta cũng không nhận ra. Một khảo sát mới từ Headway cho thấy hơn một nửa phụ huynh đã từng từ chối cơ hội nghề nghiệp vì ưu tiên dành cho con. Và có lẽ quen thuộc hơn cả là cảm giác bản thân bị đẩy xuống cuối danh sách, sau công việc, gia đình và mọi nhu cầu của con trẻ.

R

KHI SỰ NGHIỆP LÙI LẠI MỘT BƯỚC

Khảo sát chỉ ra rằng 57% phụ huynh từng từ chối cơ hội nghề nghiệp sau khi trở thành cha mẹ. Điều này không xa lạ với nhiều bậc cha mẹ người từng đầy ắp hoài bão nhưng nay phải cân nhắc từng chuyến công tác, từng dự án mới, chỉ để chắc rằng buổi tối mình vẫn có mặt ở nhà để chúc con ngủ ngon.

Theo chuyên gia tâm lý Natasha Thapar-Olmos, việc tạm gác nhu cầu cá nhân để ưu tiên con là một phản ứng tự nhiên. Khi cuộc sống thay đổi, thứ tự ưu tiên cũng thay đổi theo. Bạn có thể không còn mặn mà với các mục tiêu nghề nghiệp từng rất quan trọng, hoặc đơn giản là không thể tiếp tục theo nhịp công việc cũ khi còn hàng núi quần áo phải giặt và vô số nhiệm vụ chăm con mỗi ngày.

Thực tế đó khiến 34% phụ huynh thừa nhận rằng tham vọng cá nhân giảm sút rõ rệt. Theo chuyên gia Stefanie Mazer, những đòi hỏi liên tục của việc nuôi dạy con khiến cha mẹ cảm thấy việc theo đuổi ước mơ riêng trở nên xa xỉ, thậm chí… ích kỷ.

Sự hy sinh luôn hiện hữu ở cả bố lẫn mẹ, nhưng khảo sát và thực tế đều cho thấy phụ nữ thường chịu nhiều áp lực hơn. Họ là người dễ bị đánh giá khi dành thời gian cho bản thân hoặc cho sự nghiệp, trong khi cùng hành động ấy lại được xem là bình thường đối với nam giới.

Bên cạnh đó, chi phí chăm sóc trẻ em ngày càng cao khiến việc quay lại công việc hoặc phát triển sự nghiệp đối với nhiều gia đình trở nên khó khăn hơn. Những phụ huynh có điều kiện kinh tế tốt hơn thường thuận lợi hơn trong việc này, từ đó ít phải hy sinh hơn; nhưng dù ở hoàn cảnh nào, “cái giá” phải trả cho việc nuôi con cũng không hề rẻ.

ĐÁNH MẤT BẢN SẮC CÁ NHÂN

Nhiều phụ huynh chia sẻ rằng phiên bản trước đây của họ – những người năng động, nhiều mối quan hệ, có cuộc sống phong phú,… dần trở nên mờ nhạt. Khi khoảng thời gian dành cho bạn bè gần như biến mất, khi sở thích cũ không còn chỗ trong lịch trình, khi một giấc ngủ trọn vẹn cũng là điều xa xỉ, không ít cha mẹ cảm thấy thế giới của mình dần thu nhỏ lại.

Khảo sát cho thấy 49% phụ huynh cảm thấy mất đi bản sắc cá nhân. Sự biến mất ấy không diễn ra trong một ngày, mà âm thầm qua từng việc nhỏ: một chuyến du lịch bị hoãn, một buổi hẹn bạn bè bị hủy, hoặc một lớp học yêu thích bỏ dở, … Theo thời gian, nhiều cha mẹ không còn nhớ rõ mình từng thích gì, từng mong muốn điều gì ngoài vai trò làm bố mẹ.

Cảm giác ấy không chỉ làm giảm sự hứng khởi với cuộc sống mà còn có thể dẫn đến mệt mỏi kéo dài, lo âu và kiệt sức. Lúc này, tình trạng burnout không chỉ xảy ra ở nơi làm việc mà nó cũng xuất hiện trong những ngày lặp lại xoay quanh con cái, gia đình và trách nhiệm.

CẢM GIÁC TỘI LỖI GIỮ CHÂN CHÚNG TA

Ngay cả khi có cơ hội chăm sóc bản thân, nhiều cha mẹ vẫn cảm thấy tội lỗi. Chỉ cần có một nhu cầu nhỏ cho riêng mình, cảm giác “mình đang ích kỷ” xuất hiện ngay lập tức. Vì thế, họ từ chối các chuyến đi, bỏ qua lời mời họp mặt, hoãn kế hoạch phát triển cá nhân, và dần dần đánh mất khát vọng dành cho chính mình.

Cảm giác ấy không chỉ ảnh hưởng đến tâm lý mà còn len lỏi vào mối quan hệ vợ chồng. Hơn 29% phụ huynh thừa nhận việc nuôi con gây căng thẳng trong hôn nhân – điều hoàn toàn dễ hiểu khi một hoặc cả hai đều cảm thấy mình không còn là chính mình.

TỪNG BƯỚC TÌM LẠI BẢN THÂN

Tìm lại bản thân sau khi làm cha mẹ đôi khi bắt đầu từ những điều rất nhỏ. Tiến sĩ Thapar-Olmos gợi ý chỉ cần 15 phút mỗi ngày để thực hiện những sở thích nho nhỏ như chơi lại một bản nhạc quen thuộc, trang điểm nhẹ nhàng hay nghe một playlist mình từng yêu thích. Những khoảng trống ấy giúp cha mẹ mở rộng dần sang những trải nghiệm lớn hơn, như một buổi cà phê một mình hay một lớp học cải thiện kỹ năng nào đó.

Nếu cảm giác tội lỗi xuất hiện, hãy tự hỏi mình đang sợ vi phạm điều gì: có phải nghĩ rằng chăm sóc bản thân là ích kỷ? Khi gọi tên được niềm tin ẩn sau cảm xúc, phụ huynh sẽ dễ dàng tháo gỡ và buông bỏ những chuẩn mực không thực tế.

Nhưng để cha mẹ thật sự giữ lại một phần bản sắc, những thay đổi mang tính hệ thống cũng cần được thực hiện như lịch làm việc linh hoạt hơn, sự thừa nhận rõ ràng rằng giai đoạn hậu sinh nở không thể giống trước đây, và các hỗ trợ chăm sóc trẻ từ mọi người xung quanh.

Khi trẻ nhìn thấy cha mẹ biết quan tâm đến nhu cầu cảm xúc của chính mình, chúng cũng sẽ học cách trân trọng những nhu cầu ấy. Và đó có lẽ là nền tảng quan trọng nhất để cả gia đình cùng lớn lên một cách lành mạnh.

Parents World Vietnam