Trẻ Lỡ Nhịp Phát Triển Do Gián Đoạn Kết Nối
My Hien 07 tháng 07,2025
Thiếu vắng các tương tác xã hội trong năm đầu đời, như trò chuyện, chơi đùa hay đơn giản là nói lời tạm biệt, có thể khiến trẻ nhỏ lỡ nhịp phát triển, chậm hình thành kỹ năng giao tiếp cùng cảm xúc, dù vận động vẫn phát triển tốt. Thực tế đó tái khẳng định rằng sự kết nối sớm giữ vai trò yếu tố cốt lõi trong hành trình bé lớn khôn.
ĐẠI DỊCH ẢNH HƯỞNG ĐẾN TƯƠNG LAI
G
iai đoạn phong tỏa toàn cầu do đại dịch Covid-19 đã để lại nhiều hệ lụy không chỉ về kinh tế, giáo dục mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến quá trình phát triển của trẻ nhỏ, đặc biệt là những bé sinh ra trong thời điểm đầu đại dịch.Nghiên cứu mới cho thấy trẻ sinh trong giai đoạn này có xu hướng chậm đạt một số cột mốc phát triển ở tuổi lên một so với trẻ sinh ra trước đó, đặc biệt trong lĩnh vực ngôn ngữ và giao tiếp xã hội. Tuy nhiên, ở khía cạnh vận động, các bé lại có thể phát triển nhanh hơn, chẳng hạn như khả năng bò.

Do giãn cách xã hội, đeo khẩu trang cùng hạn chế tụ tập, trẻ không được tham gia vào các hoạt động xã hội thông thường, như giờ kể chuyện, chơi cùng bạn đồng trang lứa hay thậm chí là gần gũi ông bà. Điều này đặt ra những lo ngại về tác động lâu dài của việc thiếu tương tác xã hội ở giai đoạn đầu đời – vốn giữ vai trò nền tảng cho sự phát triển toàn diện sau này.
ẢNH HƯỞNG NGÀY CÀNG RÕ RỆT
Trong một nghiên cứu quan sát hành vi phát triển của hơn 300 trẻ sinh ra trong thời gian đầu đại dịch, phụ huynh được yêu cầu đánh giá khả năng của con khi 12 tháng tuổi dựa trên 10 cột mốc bao gồm khả năng bò, nhặt vật nhỏ bằng ngón tay cái và trỏ, nói một từ có nghĩa, chỉ tay vào đồ vật, hay vẫy tay chào tạm biệt. Kết quả cho thấy, so với trẻ sinh trước đại dịch, trẻ sinh trong giai đoạn phong tỏa ít có khả năng nói một từ rõ nghĩa, ít chỉ tay vào người hay vật đồng thời hiếm khi vẫy tay chào. Mức chênh lệch dù không quá lớn nhưng vẫn đủ để khẳng định ảnh hưởng thực tế từ môi trường giãn cách.

Một giả thuyết được đặt ra là việc không được tiếp xúc với người lạ hoặc ra ngoài nhiều khiến trẻ ít có động cơ thực hành các hành vi xã hội cơ bản như chỉ tay hoặc chào tạm biệt, những kỹ năng thường được khơi gợi khi trẻ được quan sát cũng như bắt chước người khác trong môi trường sống đa dạng. Điều thú vị là trong khi kỹ năng giao tiếp của trẻ có phần chậm lại thì khả năng bò lại tăng lên, có thể là do trẻ dành nhiều thời gian dưới sàn nhà hơn thay vì bị cố định trong xe đẩy hay ghế ngồi.

SAU CÙNG, GIA ĐÌNH VẪN LÀ PHƯƠNG CHỮA TỐT NHẤT
Mặc dù vậy, nhiều chuyên gia nhấn mạnh rằng sự khác biệt là tương đối nhỏ và hoàn toàn có thể khắc phục được thông qua sự hỗ trợ tích cực từ phụ huynh. Những việc đơn giản như đọc sách, trò chuyện thường xuyên, cùng chơi và phản hồi với trẻ mỗi ngày giúp con bù đắp những thiếu hụt và tiếp tục phát triển một cách toàn diện. Trên tất cả, sự hiện diện cũng như đồng hành kiên nhẫn của phụ huynh vẫn luôn là liều “vắc-xin tinh thần” hiệu quả nhất cho trẻ sau những tháng ngày đầu đời nhiều biến động.